สังคมศึกษา

 ประวัติวิสาหกิจชุมชนศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง

หลังจากกลุ่มองค์กรเกษตรกร และผู้นำทองถิ่นหมู่ 4 ต.บางพรหม อ.บางคนที จ.สมุทรสงคราม ได้ตั้งศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง และศูนย์การท่องเที่ยวทางการเกษตร ใช้กระบวนการเครือข่ายมหาวิชชาลัยภูมิปัญญาท้องถิ่นสมุทรสงคราม โดยใช้ความรู้ท้องถิ่นเพื่อการพัฒนาตัวเองเป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อนการทำงานของศูนย์ มาตั้งแต่ปี 2544 และถ่ายทอดความรู้ให้กับชุมชนและประชาชนที่สนใจและเปิดเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางการเกษตร

ศูนย์แห่งนี้ ถ่ายทอดความรู้หลากหลายวิชา ทั้งเกษตรธรรมชาติ  และพลังงานยั่งยืน การแปรรูปผลผลิตการเกษตร อีกทั้งจัดตั้งกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบางพรมสร้างสรรค์ ผลไม้กลับชาติ กลุ่มปรับปรุงคุณภาพสวนส้มโอปลอดสารพิษ รวมถึงการเรียนรู้สมุนไพรไทย และแพทย์แผนไทย

กลุ่มแม่บ้านเกษตรบางพรมสร้างสรรค์ ผลไม้กลับชาติ(วิสาหกิจชุมชน) โดยนำผลไม้รสชาติเปรี้ยวขม มาแปรรูปเป็นผลไม้แช่อิ่ม อาทิเช่น บอระเพ็ด  มะระ มะนาว พริก ขิง กระชาย หรือแม้กระทั่งส้มโออ่อนซึ่งปกติต้องทิ้งสามารถนำมาทำเป็นของหวานได้อย่างน่าอัศจรรย์  แต่กว่าจะได้ผลไม้กลับชาติต้องใช้ความอดทนรอนานนับเดือนกว่าที่น้ำตาลจะแทรกซึมเข้าเนื้อผลไม้ กลับชาติจากผลไม้รสไม่รื่นลิ้นมาเป็นผลไม้แช่อิ่มหวานฉ่ำแถมคงสีสวยสดคงตามธรรมชาติ

 

จัดตั้งขึ้นโดยมีจุดประสงค์

<!--[i1.   เพื่อจัดการกับวัตถุดิบในชุมชน ให้มีการแปรรูปผลผลิตในชุมชนที่ทำให้เกิดคุณค่ามากที่สุด

<!-->2.   เพื่อเป็นการเพิ่มรายได้ และเป็นอาชีพหลักและสำรองให้กับคนในชุมชน

<!-->3.   เพื่อยึดหลักแนวคิดเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง

<!--[i4.   เพื่อให้เกิดความรักใคร่สามัคคีในกลุ่มชุมชน

 

เป้าหมายวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบางพรมสร้างสรรค์

<!--[i1.   ประชากรในชุมชนไม่เป็นหนี้สิน มีอยู่อย่างพอมีพอกิน

<!--[i2.    ประชากรในชุมชนเกิดความรักใคร่สามัคคีกัน

<!--[i3.    ประชากรในชุมชนมีผลิตภัณฑ์แปรรูปที่มีคุณภาพดี

 

เอกลักษณ์ / จุดเด่นของผลิตภัณฑ์

บอระเพ็ด (Tinospora criepa)  มีสรรพคุณ แก้ไข้ แก้ร้อนใน กระหายน้ำ บำรุงกำลัง บำรุงไฟธาตุ ช่วยเจริญอาหาร รักษาโรคฝีดาษ โรคไข้เหนือ โรคไข้พิษทุกชนิด

บอระเพ็ดลำต้นที่มีอายุเกินสองปีขึ้นไปพบการออกฤทธิ์ดังนี้

บำรุงหัวใจ

โดยพบว่าสารสกัดลำต้นบอระเพ็ดด้วยคลอโรฟอร์ม และเอทานอลเพิ่มแรงแรงบีบตัวกล้ามเนื้อหัวใจโดยไม่เพิ่มอัตราการเต้นหัวใจ พบสารออกฤทธิ์ประเภทอัลคาลอยด์ 2 ชนิด เป็นสารเอกลักษณ์สำคัญในการวิเคราะห์คุณสมบัตินี้เพื่อควบคุมคุณภาพบอระเพ็ด

ลดเบาหวาน

เมื่อนำลำต้นบอระเพ็ดไปต้มเคี่ยวกับน้ำ จะออกฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดได้ พบสารออกฤทธ์ลดน้ำตาลในเลือด 3 ชนิด และได้นำชนิดที่ออกฤทธิ์ดีมาเป็นสารเอกลักษณ์สำคัญในการวิเคราะห์สมุนไพรนี้ว่าจะออกฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดหรือไม่ (ด้วยวิธี HPLC) เนื่องจากพบว่าบอระเพ็ดแต่ละแหล่งออกฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดต่างกัน แหล่งบอระเพ็ดที่ออกฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดได้ดีคือ สุพรรณบุรี ศรีสะเกษ พิจิตรในขณะที่บอระเพ็ดจากจังหวัดสระแก้วไม่ออกฤทธิ์ (กำลังดำเนินการจดสิทธิบัตรขบวนการแยกสารออกฤทธิ์ฯ นี้ และใช้สารนี้เป็น marker ในการควบคุมคุณภาพของบอระเพ็ด) และได้ทำการทดสอบพิษเรื้อรังของบอระเพ็ดพบว่า ถ้ารับประทานบอระเพ็ดแห้ง วันละไม่เกิน 500 มิลลิกรัมจะไม่มีพิษ แต่อย่างใด (ในขณะที่ขนาด 500 มิลลิกรัมที่ควบคุมคุณภาพแล้วนี้สามารถลดน้ำตาลในเลือดได้ดี)

บอระเพ็ดมีคุณประโยชน์มากมายแต่ไม่มีใครชอบรับประทาน เนื่องจากมันมีรสชาติที่ขมดั้งนั้น กลุ่มแม่บ้านจึงมีการแปรรูปบอระเพ็ดให้มีรสชาติหวานและอร่อย

 
ปัญหาและอุปสรรควิสาหกิจกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบางพรมสร้างสรรค์

<!--[if !su>1.   คนในชุมชนมีความรู้ไม่ทั่วถึง

<!--[if !sup2.   งบประมาณในการผลิตมีน้อย

<!--[if !sup3.   วัตถุดิบในชุมชนมีน้อย

วิธีแก้ปัญหาของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบางพรมสร้างสรรค์

<!--[if !sup1.  ให้ความรู้แก่คนในชุมชน

<!--[if !sup2.    จักหากองทุนในการผลิต การจัดการ และการดำเนินการ

<!--[if !sup3.    ส่งเสริมให้ปลูกต้นบอระเพ็ด

ความสำเร็จของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบางพรมสร้างสรรค์

                ประชาชนในกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบางพรมสร้างสรรค์ มีผลิตภัณฑ์แปรรูปผลไม้ที่มีคุณภาพดีเป็นของตัวเอง มีอาชีพหลักหรืออาชีพสำรองที่มั่นคงทำให้มีรายได้เพิ่มไม่เป็นหนี้เป็นสินใคร มีชีวิตอยู่อย่างพอมีพอกินตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง เดินทางสายกลาง ชีวิตมีความสุขไม่เป็ทุกข์

 

 

  

ผลิตภัณฑ์ตัวอย่างวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรบางพรมสร้างสรรค์ : บอระเพ็ดหวาน

วัตถุดิบและอุปกรณ์

<!1.    บอระเพ็ด

<!2.    น้ำเกลือ

< i3.    น้ำบริสุทธิ์

<! 4.    สารส้ม

<!i5.     น้ำปูนใส

<! 6.     น้ำตาลทราย

ขั้นตอนการผลิต

<1.   นำบอระเพ็ดที่เก็บจากในสวน ตัดออกเป็นท่อนๆ ท่อนหนึ่งยาวประมาณ 1 นิ้วครึ่ง ถึง 2 นิ้ว

<2.    ลอกเปลือกและไส้ออก แล้วแช่น้ำเกลือ ในอัตราส่วนน้ำบริสุทธิ์จำนวน 5 ลิตร ต่อเกลือทะเล 1ลิตร

<3.    แช่น้ำเกลือประมาณ 1 เดือน ต้องเปลี่ยนถ่ายน้ำทุกวัน ในระหว่างแช่น้ำเกลือ ให้ใช้สารส้มแกว่ง เพื่อให้น้ำไม่ขุ่นใสสะอาดเสมอ

< 4.   พอแช่น้ำเกลือครบ 1 เดือน แช่ต่อด้วยน้ำเปล่า 2 คืน เสร็จแล้วไปแช่น้ำปูนใส 1 คืน จึงล้างทำความสะอาดอีกครั้งหนึ่ง

< 5.    จากนั้นต้มน้ำให้เดือด นำบอระเพ็ดลงลวกน้ำร้อนประมาณ 10 นาที เสร็จแล้วยกขึ้นผึ่งให้แห้งน้ำ

< 6.   เคี่ยวน้ำเชื่อมด้วยความหวานอ่อนๆ ทิ้งให้น้ำเชื่อมเย็น จึงนำบอระเพ็ดลงแช่

<!7.    ทุกเช้าต้องนำบอระเพ็ดขึ้นอุ่นพร้อมน้ำเชื่อม ใส่น้ำตาลทรายเพิ่มทุกวัน จนครบ 15วัน